-Του Ηλία Νταλούμη-
Παράξενος -για να μην πούμε «λίγο τρελός»- ο υπότιτλός μας; Σίγουρα! Εξίσου σίγουρα όμως αποδίδει την πραγματικότητα. Γιατί -κακά τα ψέματα- η αναδιοργάνωση στις Ένοπλες Δυνάμεις (ΕΔ) έπρεπε να είχε αρχίσει -και το σημαντικότερο- να είχε ολοκληρωθεί, εδώ και καιρό.
Κατά την «Κρίση στα Ίμια», διαπιστώθηκε -με μάλλον επώδυνο τρόπο- ότι η υπάρχουσα Δομή Δυνάμεων των ελληνικών ΕΔ ήταν αν όχι ανεπαρκής, οπωσδήποτε ξεπερασμένη. Έτσι, λοιπόν, ξεκίνησε, το φθινόπωρο του 1996, μια προσπάθεια που αποσκοπούσε στην αναδιοργάνωση των ΕΔ. Έγιναν κάποιες κινήσεις, οι οποίες δεν άλλαξαν και πολύ την κατάσταση ή, για να είμαστε ακριβείς, ελάχιστες υπήρξαν οι πραγματικές αλλαγές. Το σίγουρο είναι ότι με αυτές γιγαντώθηκε το Γενικό Επιτελείο Εθνικής Άμυνας (ΓΕΕΘΑ). Οι «αλλαγές» όμως συνεχίστηκαν και τα επόμενα χρόνια. «Διαφημίστηκαν» δεόντως, αλλά, όπως αποδείχθηκε, η κατάσταση παρέμεινε ως είχε. Έτσι φτάσαμε στα χρόνια της οικονομικής κρίσης. Τώρα το πρόβλημα απέκτησε και μια άλλη διάσταση που, έως τότε, πολλοί δεν ήθελαν να ξέρουν: την οικονομική. Τότε άρχισαν να εκδηλώνονται (και από την πλευρά των στελεχών) οι σκέψεις ότι το «φάρμακο» για τη βελτίωση της κατάστασης στις ΕΔ, δεν ήσαν απλώς και μόνον οι περικοπές των εξοπλιστικών προγραμμάτων -όποιων, ελάχιστων είχαν απομείνει- και των αμοιβών των υπηρετούντων σ' αυτές. Χρειαζόταν κάτι πολύ πιο δραστικό και οπωσδήποτε αποτελεσματικό. Το παράξενο -για να μην πούμε τρελό- στην υπόθεση είναι τις αλλαγές στις ΕΔ τις επιζητούν κάποια από τα στελέχη τους, ενώ αυτοί που αντιδρούν είναι οι πολιτικοί! Αυτοί, δηλαδή, που ζητούν οικονομίες, αρνούνται να προχωρήσουν σε αλλαγές που θα τους τις προσφέρουν... Το πώς και το γιατί είναι μια μεγάλη υπόθεση που δεν αξίζει να ασχοληθούμε, τουλάχιστον, επί του παρόντος. Καλύτερα να προσπαθήσουμε να δούμε τι θα μπορούσε να γίνει.
Μια πολύ καλή αρχή θα ήταν το ΓΕΕΘΑ να ασχοληθεί μόνο με τα στρατηγικά θέματα, αφήνοντας στα τρία Γενικά Επιτελεία τα τακτικά θέματα. Βεβαίως και θα προΐσταται αυτών, αλλά είναι περιττό, αναποτελεσματικό και -τελικά επικίνδυνο- να αναμειγνύεται σε θέματα τακτικής. Η πολυαρχία πάντοτε έβλαψε και ποτέ δεν ωφέλησε. Άλλο το παρακολουθώ «εκ του σύνεγγυς» μια επιχείρηση ή επιχειρήσεις κι άλλο κάνω συνεχείς παρεμβάσεις προκειμένου να «επιφέρω βελτιώσεις». Αν ένας επικεφαλής αδυνατεί να ανταπεξέλθει στα καθήκοντά του, ο Κλάδος των ΕΔ από τον οποίον προέρχεται και τον έχει τοποθετήσει σε αυτήν, οφείλει να διορθώσει αμέσως το πρόβλημα αλλά και να ελεγχθεί -την κατάλληλη στιγμή- για την επιλογή του. Το ΓΕΕΘΑ θα παρακολουθεί και θα επεμβαίνει, όταν η ηγεσία του Κλάδου αδυνατεί να επιλύσει το πρόβλημα. Βεβαίως εδώ μπαίνει και το θέμα τις επιλογής των στελεχών, το οποίο είναι μεν εξαιρετικά σοβαρό, αλλά δεν είναι του παρόντος.
Ένα πολύ μεγάλο ζήτημα είναι ο αριθμός των ανωτάτων αξιωματικών που υπηρετούν στις ΕΔ. Ζωή να ‘χουν οι άνθρωποι, φτάνουν τους 314! Αριθμός εξαιρετικά μεγάλος για το μέγεθος των ελληνικών ΕΔ. Αν κάποιος ψάξει λίγο και δει τι γένεται στα άλλα ευρωπαϊκά κράτη του ΝΑΤΟ, τότε σίγουρα θα του δημιουργηθούν ...αυτοκτονικές τάσεις. Δεν είναι δυνατόν χώρες, με μεγαλύτερες σε μέγεθος ΕΔ από τις δικές μας, να διαθέτουν πολύ μικρότερο αριθμό ανωτάτων. Και δε νομίζουμε ότι αυτές κακοδιοικούνται ή διοικούνται ελλιπώς. Ίσα - ίσα που αποτελούν και πρότυπα. Γιατί -για παράδειγμα- τις ταξιαρχίες στον Αμερικανικό Στρατό να τις διοικούν συνταγματάρχες, ενώ στον Ελληνικό Στρατό (ΕΣ), πρέπει οπωσδήποτε να είναι ταξίαρχοι; Και να μη μας διαφεύγει ότι οι μονάδες του Αμερικανικού Στρατού αλλά και των άλλων ΝΑΤΟϊκών (και οπωσδήποτε αυτές που παίρνουν μέρος σε επιχειρήσεις) έχουν στελέχωση 100%. Αλήθεια, πόσες μονάδες του ΕΣ έχουν τέτοια στελέχωση; Κι αυτό μας «περνά» στο επόμενο θέμα μας.
Στρατός Ξηράς
Όλοι γνωρίζουν -δεν είναι απόρρητο- ότι σύμφωνα με την υπάρχουσα Δομή Δυνάμεων ο ΕΣ έχει ως οροφή τις 93.500 άτομα. Όλοι, επίσης, γνωρίζουν ότι ο αριθμός αυτός είναι εντελώς θεωρητικός και δεν έχει σχέση με την πραγματικότητα. Εδώ να σημειώσουμε ότι θα ήταν πολύ εύκολο να αναφέρουμε τους πραγματικούς αριθμούς, που πολλοί - και εκτός ΕΔ- γνωρίζουν, αλλά δεν το κρίνουμε σκόπιμο. Δεν πρόκειται να προσφέρει απολύτως τίποτα στην παρούσα μελέτη, ανάλυση, κείμενο, πέστε όπως θέλετε. Το ζητούμενο δεν είναι να κάνουμε επίδειξη γνώσεων, αλλά να υποβοηθήσουμε στην επίλυση του προβλήματος. Μήπως λοιπόν θα ήταν πολύ πιο ρεαλιστικό να άλλαζε η Δομή Δυνάμεων και η οροφή του ΕΣ να ήταν της τάξης των 62.000 στελεχών; Μήπως λοιπόν - δεδομένης της απειλής που «ακούει» στο όνομα Τουρκία- οι μονάδες του ΕΣ θα έπρεπε να βρίσκονται στα ανατολικά μας σύνορα (Θράκη και νησιά του Ανατολικού Αιγαίου) κι όχι να είναι διασπαρμένες σε ολόκληρη τη χώρα, όπως την εποχή του Ψυχρού Πολέμου; Σε όσους έχουν ασθενή μνήμη, να θυμίσουμε ότι το Σύμφωνο της Βαρσοβίας έχει διαλυθεί εδώ και 24 χρόνια και η Βουλγαρία με τη Ρουμανία είναι αφενός μέλη του ΝΑΤΟ κι αφετέρου δεν έχουν εδαφικές διεκδικήσεις εις βάρος μας. Όσο για την ΠΓΔΜ και την Αλβανία -που κι αυτή ανήκει στο ΝΑΤΟ- που, κατά καιρούς, λένε διάφορα τρελά, είναι αστείο να ασχολούμαστε. Στρατιωτικά δεν αποτελούν απειλή. Αυτό είναι ξεκάθαρο!
Εδώ, επιτρέψτε μου μια προσωπική μαρτυρία. Άνθρωπος που πέρασε πολλά χρόνια της ζωής του στις ΕΔ κι έφτασε στα ανώτατα κλιμάκια, με σοβαρή επιτελική πείρα και επιχειρησιακή εμπειρία, μου έλεγε -εδώ και κάποια χρόνια- ότι για την κάλυψη των συνόρων: «...από την Ηγουμενίτσα έως και τη Δράμα, αρκούν 4 (τέσσερα) Τάγματα Μηχανοκίνητου Πεζικού.». Απαραίτητη προϋπόθεση τα τάγματα αυτά να είναι πλήρως στελεχωμένα, ήτοι της τάξης του 95%, και να διαθέτουν τον απαιτούμενο εξοπλισμό. Σημειώνοντας ότι «δεν χρειάζονται άρματα μάχης. Αρκούν τα Τεθωρακισμένα Οχήματα Μάχης (ΤΟΜΑ), τα Τεθωρακισμένα Οχήματα Μεταφοράς Προσωπικού (ΤΟΜΠ) και τροχοφόρα τεθωρακισμένα». Βέβαια, από τα πρώτα δεν έχουμε. Τα Λεωνίδας και ΒΜΡ1 -όσα λειτουργούν- είναι στα νησιά. Τα Μ113 κάνουν δουλειά, αλλά, όπως λέει και τ’ όνομά τους, είναι μόνο για μεταφορά -όχι για μάχη. Όσο για τα VBL καλά είναι, αλλά λίγα και τίποτα περισσότερο από θωρακισμένα τζιπ.
Κι εδώ να κάνουμε μια παρένθεση και να θυμίσουμε ότι όταν πριν από 12-13 χρόνια η Γερμανία προσπαθούσε να πουλήσει -μόνο σε μας- μεταχειρισμένα άρματα Leopard 2Α4 και TOMA Marder 1Α3, εμείς, με διάφορες προφάσεις, τα απορρίπταμε «μετά βδελυγμίας», χρησιμοποιώντας γελοίες δικαιολογίες. Πήραμε βέβαια κάποια Leopard 2Α4, αλλά 298 τέτοια άρματα αγοράστηκαν από την Τουρκία. Εντάχθηκαν στην 1η Στρατιά, δηλαδή στην ανατολική Θράκη, και εξουδετερώνουν το πλεονέκτημα που είχαμε στην περιοχή με τα Leopard 2HEL και τα Leopard 2Α4 που είχαμε αγοράσει, ύστερα από σκληρές διαπραγματεύσεις, σε τιμή σαφέστατα λογική. Όσο για τα Marder 1A3 αυτά, ευτυχώς, έμειναν στις αποθήκες του Γερμανικού Στρατού, για να πουληθούν σε διάφορες άλλες χώρες. Επίσης να πούμε ότι, εδώ και κάποιο καιρό, χρησιμοποιείται ο όρος «Μηχανοποιημένο Πεζικό». Πρόκειται για μετάφραση του αγγλικού «Motorised Infantry» και σημαίνει το Πεζικό που μετακινείται στο πεδίο της μάχης με μη θωρακισμένα οχήματα. Αυτό όμως γίνεται εδώ και πολλά χρόνια στον Ελληνικό Στρατό. Η τελευταία φορά που το Πεζικό περπατούσε ήταν το 1940. Γιατί ακόμη και στον Εμφύλιο χρησιμοποιήθηκαν οχήματα. Επομένως, ο χρησιμοποιούμενος όρος «Μηχανοποιημένο Πεζικό» - τουλάχιστον στον ΕΣ - δεν υποδηλώνει τίποτα περισσότερο ή λιγότερο από το απλό Πεζικό.
Να γυρίσουμε όμως στο κυρίως θέμα μας. Όλες οι άλλες μονάδες του ΕΣ, λοιπόν, θα πρέπει να βρίσκονται στην Θράκη και τα νησιά του Αν. Αιγαίου. Ή -αν θέλετε να χρησιμοποιήσουμε κάποιους πιο «επιχειρησιακούς» όρους- στο Δ' Σώμα Στρατού και την ΑΣΔΕΝ. Με άλλα λόγια, ανατολικά της νοητής γραμμής Καβάλα- Κάσος. Δυτικά αυτής, θα υπάρχουν μόνον κάποιες πολύ ειδικές μονάδες π.χ. της Αεροπορίας Στρατού ή Καταδρομών. Αυτές όμως θα πρέπει να μην είναι πολλές και οπωσδήποτε όχι διεσπαρμένες, όπως σήμερα. Κι εδώ κάποιοι θα ρωτήσουν: «ναι στα Κέντρα Εκπαίδευσης»; Η απάντηση είναι πολύ-πολύ απλή, δοκιμασμένη και άκρως πετυχημένη: να ακολουθήσουμε το γερμανικό παράδειγμα. Ο νεοσύλλεκτος δεν θα πηγαίνει στα γνωστά Κέντρα Εκπαίδευσης, αλλά κατευθείαν στην Ταξιαρχία που θα υπηρετήσει. Σ’ αυτήν, αντί των τριών ταγμάτων που έχει σήμερα, θα υπάρχει ένα τέταρτο που θα αποτελείται αποκλειστικά από νεοσύλλεκτους, οι οποίοι μόλις ολοκληρώνουν την εκπαίδευσή τους, θα παίρνουν μετάθεση για όποιο από τα άλλα τάγματα ή υπομονάδες της ταξιαρχίας τους. Έτσι θα αποφεύγονται άσκοπες μετακινήσεις (και έξοδα), ενώ θα δημιουργείται και το αποκαλούμενο «πνεύμα της μονάδας» που αποτελεί σημαντικό ψυχολογικό παράγοντα και στην Ελλάδα (πλην ελάχιστων εξαιρέσεων) σαφώς περιφρονούμε. Περιττό, βέβαια, να πούμε ότι οι μονάδες της λεγάμενης 1ης γραμμής, ήτοι του Δ' ΣΣ και της ΑΣΔΕΝ, θα πρέπει να έχουν στελέχωση της τάξης του 90%. Όλοι γνωρίζουμε -απλώς δεν θέλουμε να το παραδεχτούμε- ότι αυτά τα περί «εφεδρείας κ.λπ.» είναι απλώς ...σαπουνόφουσκες. Αν ποτέ υπάρξει μια σύγκρουση (με την Τουρκία φυσικά αφού αυτή, και μόνο, μας απειλεί) δεν πρόκειται να κρατήσει πολύ. Μία-δύο ημέρες. Πότε λοιπόν θα έχουμε τις «κινητοποιήσεις»; Στο κάτω-κάτω της γραφής -μας αρέσει, δεν μας αρέσει- Ισραήλ δεν είμαστε κι ούτε πρόκειται ποτέ να γίνουμε.
Και μια και αναφέραμε την ΑΣΔΕΝ, μήπως μπορεί κάποιος να μας εξηγήσει γιατί πρέπει αυτή να υπάγεται στο ΓΕΣ; Το ότι συγκροτείται από μονάδες του Στρατού, δεν σημαίνει απολύτως τίποτα! Οι μονάδες αυτές υπάρχουν για την άμυνα των νησιών. Όμως όπως όλοι γνωρίζουμε -και οι ειδικοί πρώτοι και καλύτεροι - η άμυνα ενός νησιού δεν εξαρτάται μόνον από τις δυνάμεις που είναι πάνω σε αυτό, αλλά κι απ’ αυτές που βρίσκονται γύρω του. Και γύρω από ένα νησί έχουμε πλοία. Πλοία που αποτελούν την πρώτη και πιο αποφασιστική γραμμή άμυνας. Αυτό τουλάχιστον επιβεβαιώνεται από τα σχετικά πολεμικά διδάγματα. Το παράδειγμα της Κύπρου δεν μας λέει τίποτα;
Πώς όμως θα υπερασπιστούμε αποτελεσματικά ένα νησί, όταν η επικοινωνία ανάμεσα στον τοπικό στρατιωτικό διοικητή και τον επικεφαλής της ναυτικής δύναμης που είναι στην περιοχή (ακόμα και αν δεχτούμε ότι υπάρχει) θα είναι αποτελεσματική, όταν δεν είναι άμεση; Ιδού ένα απλό παράδειγμα: ο στρατιωτικός διοικητής του νησιού Α, αναφέρει την κατάσταση στην ΑΣΔΕΝ. Αυτή την «περνά» στο ΓΕΣ. Το ΓΕΣ στο ΓΕΕΘΑ που, με τη σειρά του, τη «δίνει» στο ΓΕΝ. Το ΓΕΝ στο Αρχηγείο Στόλου κι αυτό στον διοικητή της Μοίρας των πλοίων που βρίσκονται στην περιοχή του νησιού Α, προκειμένου να δράσει. Όλος αυτός ο κύκλος θα ήταν μια απλή ευθεία, αν οι δυνάμεις πάνω στο νησί, όπως και οι γύρω από αυτό, υπάγονταν σε μια κοινή διοίκηση. Οι έξι αναφορές θα ήσαν μόνον οι εξής δύο: στρατιωτικός διοικητής προς «γενικό διοικητή» κι αυτός στο ναυτικό διοικητή.
Πώς υλοποιούνται όλα αυτά τα φαινομενικώς απλά; Μα αν η ΑΣΔΕΝ υπάγεται στο Αρχηγείο Στόλου! Ασύλληπτο; Άκρως επαναστατικό, θα λέγαμε, αλλά απολύτως λογικό και -προπαντός- αποτελεσματικό. Θυμηθείτε ποιος είχε τη διεύθυνση των επιχειρήσεων -όλων των επιχειρήσεων- στα Falklands. Φυσικά μιλάμε από την πλευρά των Βρετανών, γιατί από την πλευρά της Αργεντινής «τρία πουλάκια κάθονταν» στην κυριολεξία... Βεβαίως κάποιες προσπάθειες, ώστε η ΑΣΔΕΝ να γίνει «διακλαδική», έγιναν πριν από καμιά δεκαπενταριά χρόνια. Όμως απέτυχαν παταγωδώς! Για έναν πολύ απλό λόγο: δεν ελήφθη υπόψη το συντεχνιακό πνεύμα των στελεχών. Έτσι αυτές εγκαταλείφθηκαν και επανήλθαμε στην μακαριότητά μας. Το ζήτημα όμως είναι αν προτιμάμε τη μακαριότητα από την ασφάλεια και τη σιγουριά. Κάποτε πρέπει να επιλέξουμε.
Σχετικό με τα προηγούμενα είναι και το εξής: η Ελλάδα -μια καθαρά ναυτική χώρα- είναι η μοναδική στον κόσμο στην οποία οι Πεζοναύτες δεν υπάγονται στο Ναυτικό, αλλά στο Στρατό! Και να ήταν μόνον αυτό; Η 32η Ταξιαρχία Πεζοναυτών εδρεύει στον Βόλο, ενώ το 575ο Τάγμα της στον Αυλώνα. Αλήθεια, έχει πάρει κάποιος «μολυβί και χαρτί» κι έχει υπολογίσει πόσος χρόνος χρειάζεται ένα αρματαγωγό ή ένα Zubr, από το Ναύσταθμο Σαλαμίνας έως τον Ωρωπό ή το Βόλο κι από ‘κει σε κάποιο νησί του Ανατολικού Αιγαίου; Αφού κάνει αυτόν τον υπολογισμό, ας κάνει κι άλλον ένα. Από το Ναύσταθμο Σαλαμίνας κατευθείαν στο ίδιο νησί. Στο τέλος, θα χρειαστεί μια αφαίρεση, για να δει τι θα κερδίζαμε, αν οι Πεζοναύτες ανήκαν στο Ναυτικό και στρατωνίζονταν στον «Κανελλόπουλο» και τον Ασπρόπυργο. Κι εδώ καλύτερα να σταματήσουμε και να μην περάσουμε στη σταδιοδρομία των στελεχών που, ενώ «περνούν μια ζωή» στους Πεζοναύτες, ξαφνικά για διοικητικούς λόγους βρίσκονται σε μια άλλη μονάδα Ειδικών Δυνάμεων, συνήθως «ψιλοάσχετη» με τη θάλασσα.
Και μια και ο λόγος περί Ειδικών Δυνάμεων. Γιατί αυτές πρέπει να είναι διάσπαρτες σε ολόκληρη την χώρα; Μεγάλο Πεύκο, Χανιά, Ασπρόπυργος, Νάουσα, Ρεντίνα και Δράμα είναι οι έδρες τους. Φυσικά ούτε λόγος να γίνεται για τα Ειδικά Τάγματα Εθνοφυλακής (ΕΤΕΘ) και τις Μοίρες Αμφιβίων Καταδρομών (ΜΑΚ) που βρίσκονται -ορθότατα- στα νησιά του Αν. Αιγαίου. Όλες οι άλλες μονάδες θα μπορούσαν να συγκεντρωθούν στην Κρήτη (κάποιοι πρέπει να αντιληφθούν την τεράστια στρατηγική της σημασία) όπου μπορεί θαυμάσια να είναι και το Κέντρο Εκπαίδευσής τους. Δόξα τω θεώ, βουνά έχει μπόλικα.
Άσε που την ύπαρξη ενός τέτοιου κέντρου εκεί, πολύ εύκολα θα την «πουλούσαμε» σε ξένους που ζητούν -εμμέσως, αλλά σαφώς- κάτι τέτοιο. Με άλλα λόγια, και καλή εκπαίδευση θα είχαμε των δικών μας Μονάδων και οικονομία θα κάναμε και λεφτά θα εισπράτταμε από τους ξένους.
Ένα άλλο ζήτημα που χρήζει αλλαγών και βελτίωσης στον ΕΣ είναι αυτό της Διοικητικής Μέριμνας. Βεβαίως δεν είναι καθόλου «πιασάρικο», αφού δεν είναι επιχειρησιακό κι εντυπωσιακό. Είναι όμως ζωτικής σημασίας. Κι όχι μόνον οικονομικής. Για παράδειγμα τα «κλιμάκια» συντήρησης του υλικού ανάμεσα στη μονάδα που το χρησιμοποιεί και το σημείο όπου γίνονται «εργοστασιακές διεργασίες» είναι μάλλον πολλά. Κι εδώ δεν χρειάζεται να «ανακαλύψουμε την Αμερική». Απλώς ας ακολουθήσουμε το παράδειγμα των ξένων.
Πολεμικό Ναυτικό
Στο Ναυτικό, τα πράγματα είναι πιο απλά, αλλά όχι και τόσο εύκολα. Για παράδειγμα, μπορεί κάποιος να μας εξηγήσει τι ρόλο παίζουν η Ναυτική Διοίκηση Ιονίου και η Ναυτική Διοίκηση Βορείου Ελλάδος, εκτός από την ικανοποίηση ρουσφετιών, κυρίως, πολιτικών; Γιατί έχουμε ξεχάσει (δεν χρειάζονται εισαγωγικά γιατί είναι γεγονός) την Κρήτη; Όταν άρχισε να λειτουργεί ο Ναύσταθμος Κρήτης, στα τέλη της δεκαετίας του 1950, ο μισός Στόλος -για να μην πούμε το 65%- μεταφέρθηκε εκεί. Ήταν μια ΝΑΤΟϊκή σχεδίαση που έπαιρνε υπόψη της τη στρατηγική θέση του νησιού στην Αν. Μεσόγειο. Το - αστείο- «Βασιλικό Κίνημα» της 13ης Δεκεμβρίου 1967 είχε ως αποτέλεσμα ο Στόλος να «μαζευτεί στο μαντρί», ήτοι το Ναύσταθμο Σαλαμίνας, από την χούντα. Από τότε δεν έχει αλλάξει τίποτα! Γιατί όλοι διστάζουν να θίξουν τα κακώς κείμενα; Οι ανάγκες της άμυνας της Ελλάδας, αλλά και οι στρατηγικές της επιδιώξεις τόσο κατά της Τουρκίας, όσο και στην Ανατολική Μεσόγειο, επιβάλλουν-ναι, επιβάλλουν!- ο Ναύσταθμος Κρήτης να επαναδραστηριοποιηθεί! Θαυμάσια μπορούν να ελλιμενίζονται εκεί π.χ. 2 φρεγάτες, 4 πυραυλάκατοι, 2 υποβρύχια κι 1 πλοίο γενικής υποστήριξης. Βεβαίως θα απαιτηθούν μερικά εκατομμύρια προκειμένου να ανανεωθούν ορισμένες εγκαταστάσεις και να δημιουργηθούν κάποιες νέες. Κι αυτό είναι εξαιρετικά δύσκολο στις εποχές που περνούμε. Όμως τι να κάνουμε; Αν «δεν σπάσεις το αβγό δεν το τρως». Άλλωστε γιατί επ’ αυτού του ζητήματος -όχι των αβγών βέβαια- δεν προσφεύγουμε στην βοήθεια των Συμμάχων και ιδιαιτέρως των ΗΠΑ; Κατά την πρόσφατη επίσκεψή του ο SACEUR, στρατηγός Curtis Scaparroti, εντυπωσιάστηκε και εκφράστηκε ιδιαιτέρως θερμά για τις «κρυφές εγκαταστάσεις» κάθε μορφής, που υπάρχουν στο Ναύσταθμο Κρήτης. Γιατί λοιπόν να μην το εκμεταλλευτούμε δεόντως; Βέβαια θα πρέπει να μιλήσουμε και να πείσουμε τους Αμερικανούς. Κι εδώ είναι το ζήτημα. Όχι για το δεύτερο, που δεν θέλουν και πολλά για να πειστούν, αλλά για το πρώτο. Ποιος πολιτικός παράγοντας θα αναλάβει τέτοια αποστολή; Όπως έχει αποδειχτεί, μάλλον δεν έχουμε το κατάλληλο πρόσωπο για κάτι τέτοιο.
Αλλά στην Κρήτη δεν υπάρχει μόνο η Σούδα. Στην άλλη άκρη της, την ανατολική, υπάρχει και το Κυριαμάδι. Ένα σημείο μεγάλης στρατηγικής και τακτικής αξίας. Αυτό πρέπει να αναβαθμιστεί και να αποτελέσει κάτι παραπάνω από ένα σημείο ελλιμενισμού μιας πυραυλακάτου ή μιας κανονιοφόρου, όπως σήμερα. Πρέπει όλοι να καταλάβουμε ότι δεν μπορεί από τη μια να μας ενοχλεί που οι Τούρκοι κάνουν διάφορα «τρελά» στο Αιγαίο -μεταξύ μας, πολύ χαμηλής στρατηγικής ή τακτικής αξίας- και από την άλλη να κρατάμε το Στόλο στη Σαλαμίνα. Ο Στόλος πρέπει να αναπτυχθεί σε θέσεις που βρίσκονται κοντά στα σημεία που θα χρειαστεί να πολεμήσει. Γιατί, αν «πάμε» βορειότερα, θα δούμε ότι και στη Λήμνο έχουμε κενά. Ο Κουντουριώτης έδειξε τον δρόμο εδώ και 114 χρόνια. Άλλαξε μήπως τίποτα από τότε; Ή μήπως οι επιλογές του ήσαν λάθος;
Πολεμική Αεροπορία
Αντίστοιχα είναι τα προβλήματα στην Αεροπορία. Είναι χαρακτηριστικές οι αντιδράσεις που προκύψανε με κάποιες αλλαγές στο Σύστημα Αεροπορικού Ελέγχου. Κάποια στελέχη φαίνεται να πιστεύουν πως οι μονάδες στις οποίες υπηρετούν έχουν γίνει για να εξυπηρετούνται οι ίδιοι κι όχι η άμυνα της χώρας. Έτσι, λοιπόν, «απορρίπτουν» το Κουτσόχερο της Λάρισας (όπου και οι νέες εγκαταστάσεις), προτιμώντας τις αρχαίες του Χορτιάτη... Κάτι αντίστοιχο βεβαίως συμβαίνει και με την ύπαρξη και λειτουργία της 113 Πτέρυγας Μάχης, στο αεροδρόμιο της Μίκρας, στη Θεσσαλονίκη. Επί πολλά χρόνια, ισχυροί πολιτικοί παράγοντες κρατούν ανοιχτή μια μονάδα που -πρακτικά- δεν έχει λόγο ύπαρξης. Αν πραγματικά ήθελαν μια μεγάλη αεροπορική μονάδα στη Βόρειο Ελλάδα, τότε θα μπορούσαν να αναβαθμίσουν το Αεροπορικό Απόσπασμα της Χρυσούπολης. Ένα αεροδρόμιο πολύ κοντά στην Καβάλα και ιδεώδη βάση για μαχητικά που θα καλύπτουν την Θράκη και το Β. Αιγαίο, πολύ πιο αποτελεσματικά απ’ ότι σήμερα.
Ένα άλλο πρόβλημα που πρέπει να επιλυθεί επειγόντως είναι αυτό της 110 Πτέρυγας Μάχης στη Λάρισα. Σε λίγους μήνες από τώρα -μέσα στο 2017- αποσύρονται από την ενεργό υπηρεσία τα RF-4E Phantom II. Τα οποία, κατά το κοινώς λεγόμενο, «έφαγαν τα ψωμιά τους». Τι θα γίνει όμως με το αεροδρόμιο και τις εγκαταστάσεις; θα μείνουν άδεια κι έρημα μόνο με τα F-16 Block 52+ της 337 Μοίρας; Μήπως πρέπει να μετακινηθεί εκεί κάποια άλλη ή άλλες Μοίρες; Μήπως κάποιο από τα αεροδρόμια της Δυτικής Ελλάδας, που δεν είναι και ότι καλύτερο υπάρχει, θα μπορούσε να μετατραπεί σε Αεροπορικό Απόσπασμα και τα αεροπλάνα που εδρεύουν εκεί να μετακινηθούν στην 110 ΠΜ; Άσε που, αν αποφασιζόταν ένα μεγάλο τμήμα του εν λόγω αεροδρομίου να δοθεί για πολιτική χρήση, θα μοσχοπουλιόταν, καθώς βρίσκεται σε μια από τις πιο τουριστικές περιοχές της χώρας. Και δεν αναφερόμαστε καθόλου στο ότι τα αεροδρόμια της Δυτικής Ελλάδας θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν στην εκπαίδευση χειριστών από διάφορες χώρες του ΝΑΤΟ. Έτσι, για να καλύψουμε κάποια έξοδα...
Αλήθεια πόσο έχουμε ασχοληθεί με την 112 ΠΜ και το ότι το αεροδρόμιο της Ελευσίνας είναι κορεσμένο εδώ και πολλά-πολλά χρόνια; Άσε που είναι μέσα στον οικιστικό ιστό της πόλης. Μήπως θα άξιζε να μετακινηθεί στην Τανάγρα και τα μαχητικά της 331 και 332 Μ να άλλαζαν έδρα και να πήγαιναν σε κάποιο πιο «προχωρημένο» αεροδρόμιο;
Μιλήσαμε πιο πάνω για την Κρήτη όσον αφορά το Πολεμικό Ναυτικό. Κάτι αντίστοιχο πρέπει να γίνει και με την Πολεμική Αεροπορία. Η 115 ΠΜ στη Σούδα -λόγω της αυξημένης αμερικανικής παρουσίας- είναι υπερκορεσμένη. Γιατί η μια Μοίρα των μαχητικών να μην μετακινηθεί στην 133 Σμηναρχία Μάχης, στο Καστέλι Κισσάμου; Ταυτόχρονα, το ΚΕΔΑ (Κέντρο Ετοιμότητας Διασποράς Αεροπορίας) του Τυμπακίου, να μην ξαναγίνει Σμηναρχία Μάχης και να προσφερθεί στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ; Μιλάμε για προσφορά του Αεροπορικού Αποσπάσματος Καρπάθου, όταν ξέρουμε (ή, τουλάχιστον, οφείλουμε να ξέρουμε πριν ανοίξουμε το στόμα μας) ότι κάτι τέτοιο θα προσέκρουε σε veto της Τουρκίας, λόγω Δωδεκανήσων κ.λπ. Γιατί σώνει και καλά να εμπλέκουμε τους Τούρκους στις σχέσεις μας με το ΝΑΤΟ, όταν πολύ εύκολα μπορούμε να τους παρακάμψουμε;
Ανακεφαλαίωση
Με βάση όλα τα παραπάνω ένα είναι σίγουρο: Όλοι συμφωνούμε ότι στον τομέα της Άμυνας απαιτούνται αλλαγές. Αλλαγές σε μεγάλο βάθος και μεγάλη έκταση, αν και κανονικά θα έπρεπε να μιλάμε για μια επανάσταση. Όπως είναι φυσικό, υπάρχουν αντιδράσεις. Όμως παραμονή στα «ίδια και τα αυτά» σημαίνει καταστροφή. Πράγμα, βεβαίως, ανεπίτρεπτο. Φυσικά για να γίνουν όλα τα παραπάνω -αν και απαιτούνται πολλά περισσότερα- θα πρέπει να υπάρχει ισχυρή πολιτική βούληση και αποφασισμένη ηγεσία. Κι εδώ είναι το κρίσιμο ζήτημα: τα έχουμε; Για το δεύτερο οι ενδείξεις είναι θετικές. Αντίθετα, για το πρώτο οι αποδείξεις είναι μάλλον αρνητικές. Κι αυτό είναι ένα σαφώς διαχρονικό φαινόμενο. Θέλετε μια μικρή απόδειξη; Ιδού λοιπόν. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1950 -λόγω της εισόδου μας στο ΝΑΤΟ- το Ναυτικό και η Αεροπορία υιοθέτησαν ένα σύστημα οργάνωσης, που βασίζεται σε τρία σκέλη: τις επιχειρήσεις, την εκπαίδευση και τη διοικητική μέριμνα. Ο Στρατός κράτησε ουσιαστικά τα παλιά συστήματα. Ασχολήθηκε κανένας με τη μελέτη του θέματος; Ποιος Κλάδος είχε δίκιο; Και μην αρχίσουμε τα παραμύθια των «ιδιαιτεροτήτων» κ.λπ.
Όταν άλλες Ένοπλες Δυνάμεις έχουν φτάσει σε επίπεδα διακλαδικότητας που ούτε ως εφιάλτη στα χειρότερά μας όνειρα δεν έχουμε φανταστεί, εμείς γιατί να παραμένουμε στα «πατροπαράδοτα»; Γιατί ξορκίζουμε κάποιες επαναστατικές -για μας- προτάσεις; Αν, για παράδειγμα, η σημερινή ΑΣΔΕΝ, με επικεφαλής υποστράτηγο, υπαγόταν στο Αρχηγείο Στόλου και συμπεριελάμβανε τη Ναυτική Διοίκηση Αιγαίου και τη Διοίκηση Πλοίων Επιτήρησης ποια θα ήσαν τα αρνητικά στοιχεία; Ένα άλλο παράδειγμα: αν επικεφαλής της Διοίκησης Αμφιβίων Δυνάμεων (ΔΑΔ) υπήρχε ταξίαρχος Πεζοναύτης και υπάγονταν σ’ αυτόν η 32η Ταξιαρχία Πεζοναυτών, τα πλοία που σήμερα υπάγονται στη ΔΑΔ (αρματαγωγά και αερόστρωμνα) οι Μοίρες Αμφιβίων Καταδρομών και η Διοίκηση Υποβρυχίων Καταστροφών, έχουμε διανοηθεί τι «οικονομίες κλίμακος» θα πετυχαίναμε; Γιατί θέμα αποτελεσματικότητας δεν υφίσταται καν.
Στα στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων ούτε η λογική, ούτε οι γνώσεις, ούτε η παραγωγική σκέψη λείπουν. Απλώς το σύστημα είναι εντελώς σκουριασμένο. Το καλό είναι ότι πολύ εύκολα μπορεί να ξεσκουριάσει. Το έχει αποδείξει σε άλλες περιπτώσεις. Απλώς «θέλει αρετήν και τόλμην η Ελευθερία», όπως είπε ο μακαρίτης ο Ανδρέας Κάλβος...
(ΑΜΥΝΑ ΚΑΙ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2016)
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Τα σχόλια δημοσιεύονται με μια καθυστέρηση και αφού τα δει κάποιος από τη διαχείριση και όχι για λογοκρισία αλλά έλεγχο για: μη αναφορά σε προσωπικά δεδομένα, τηλέφωνα, διευθύνσεις ή υβριστικά μηνύματα ή δεσμούς (Link) με σεξουαλικό περιεχόμενο.
Τα σχόλια, οι απόψεις των σχολιαστών δεν απηχούν κατ' ανάγκη τις απόψεις του ιστολογίου μας και δεν φέρουμε καμία ευθύνη γι’ αυτά.