♦ 0ι περικοπές που μεγαλώνουν το χάσμα με την Τουρκία, η απόσυρση «γερασμένων» μαχητικών, η έλλειψη ανταλλακτικών και η μείωση των ωρών πτήσης οδηγούν την «ασπίδα» της χώρας σε πλήρη αποσύνθεση.
Η αξιωματική αλήθεια ότι το αεροπορικό όπλο κυριαρχεί στον σύγχρονο πόλεμο και αποτελεί τον κεντρικό πυρήνα του αμυντικού μηχανισμού κάθε χώρας για την Ελλάδα είχε ανέκαθεν πολύ μεγαλύτερη σημασία. Ο λόγος προς τούτο ήταν ότι απέναντι στη μεγάλη συνολική υπεροχή των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων, κυρίως των χερσαίων, η Ελλάδα αντιπαρέθετε μία...
ισχυρή Αεροπορία, η οποία αν και κατά τι μικρότερη της τουρκικής, ήταν σε θέση να καταστήσει κάθε προσπάθεια υλοποίησεως των σχεδίων των Τούρκων εναντίον της χώρας μας ιδιαίτερα δαπανηρή αν όχι και απαγορευτική.
ισχυρή Αεροπορία, η οποία αν και κατά τι μικρότερη της τουρκικής, ήταν σε θέση να καταστήσει κάθε προσπάθεια υλοποίησεως των σχεδίων των Τούρκων εναντίον της χώρας μας ιδιαίτερα δαπανηρή αν όχι και απαγορευτική.
Αυτός ήταν άλλωστε και ο λόγος που το αμυντικό μοντέλο της χώρας ήταν ανέκαθεν «αεροποροκεντρικό», είχε δηλαδή μία σημαντικά ισχυρότερη Αεροπορία σε σχέση με τους άλλους Κλάδους των Ενόπλων Δυνάμεων, εξισορροπώντας έτσι τις σημαντικές ελλείψεις σε προσωπικό του Ε.Σ και σε μέσα του Π.Ν. (σε σχέση με τους αντίστοιχους τουρκικούς Κλάδους). Κεντρικό στοιχείο της ελληνικής αεροπορικής ισχύος ήταν ανέκαθεν το υψηλότατο επίπεδο των χειριστών της Π.Α, το οποίο, όπως και σε κάθε άλλη αεροπορία του κόσμου, επιτυγχάνετο με τη συνεχή εκπαίδευση που, φυσικά, συνεπάγεται τον κατάλληλο αριθμό ωρών πτήσεως.
Αποδόμηση
Αυτόν τον κεντρικό πυλώνα της ελληνικής άμυνας αποδομεί συστηματικά η τρόικα, εκμεταλλευόμενη την παντελή αδυναμία των τελευταίων κυβερνήσεων να προστατεύσουν τα κονδύλια των αμυντικών δαπανών. Η πρώτη και μείζων συνέπεια των πέραν πάσης λογικής περικοπών που επέβαλε η τρόικα ήταν η κατάργηση του αεροπορικού μοντέλου της άμυνας που ακολουθούσε μέχρι τώρα η Ελλάδα, η οποία έγινε με την ακύρωση του προγράμματος προμήθειας νέων μαχητικών αεροσκαφών προς αντιμετώπιση της απειλής των 100 αεροσκαφών F-35 τεχνολογίας stealth της Τουρκίας, του προγράμματος αντικαταστάσεως αεροσκαφών που απωλέσθησαν λόγω ατυχημάτων και των διάφορων προγραμμάτων εκσυγχρονισμού άλλων κ.λ.π.
Το δεύτερο πλήγμα για την ελληνική Π.Α ήταν η μείωση της εγκεκριμένης από το ΚΥΣΕΑ οροφής της, με την εκ των πραγμάτων αναγκαία πλέον απόσυρση 43 αεροσκαφών Α-7, που αφήνουν ένα δυσαναπλήρωτο κενό. Αποτέλεσμα τούτου ήταν η ηγεσία της χώρας να προσπαθήσει να δικαιολογήσει την τεράστια αυτή τρύπα με επιχειρήματα περί δήθεν νέας δομής δυνάμεων, λες και η νέα δομή θα κάλυπτε τη σκληρή αλήθεια των αριθμών! Πίσω από αυτή τη θέση ήταν προφανώς η φημολογούμενη αντίληψη περί αποφάσεως για διατήρηση μικρότερο αριθμού αεροσκαφών, που όμως θα ήταν σε θέση να πετούν κ.λ.π., αντί μίας ονομαστικά μεγαλύτερης δυνάμεως, η συντήρηση της οποίας δεν θα ήταν εφικτή υπό τις παρούσες συνθήκες.
Το τρίτο και ορατό πλέον πλήγμα προέκυψε από την επί σειράν ετών πλέον έλλειψη ανταλλακτικών, που μείωσε ακόμη περισσότερο τη διαθεσιμότητα των αεροσκαφών και δη σε επίπεδα απαράδεκτα. Για να γίνει αντιληπτή η πραγματική έννοια της μειωμένης διαθεσιμότητας, επισημαίνεται το αυτονόητο και συγκεκριμένως το γεγονός ότι μία διαθεσιμότητα της τάξεως του 50% σημαίνει ότι, αν μία αεροπορία έχει στο οπλοστάσιο της 100 αεροσκάφη, στην ουσία διαθέτει μόνο 50.
Σημ.: Η πρόσφατη και καθυστερημένη κατά δύο και πλέον έτη απόφαση του ΚΥΣΕΑ για αγορά ανταλλακτικών κινητήρων για τα F-16 block 52+ δεν θα αλλάξει την κατάσταση για τα προσεχή περίπου δύο χρόνια λόγω του μεγάλου χρόνου εκτελέσεως της.
Τα καύσιμα
Το τέταρτο και σημαντικότερο στοιχείο που επηρεάζει σε τεράστιο βαθμό και δη μακροπρόθεσμα την Π.Α είναι ο αριθμός των ωρών πτήσεως που «βάζουν» οι χείριστες, λόγω της μειωμένης διαθεσιμότητας αλλά κυρίως των απαράδεκτα χαμηλών κονδυλίων για καύσιμα. Συνέπεια τούτου είναι να επέρχεται πλέον -εκτός από την ποσοτική- και ποιοτική υποβάθμιση της ισχύος της Π.Α και να χάνεται το κυριότερο πλεονέκτημα της τα τελευταία 40 χρόνια, που ήταν το ποιοτικό προβάδισμα των ιπταμένων της.
Η σκληρή πραγματικότητα προκύπτει από τα ακόλουθα στοιχεία που συγκέντρωσε η στήλη έπειτα από έρευνα. Εδώ και περίπου έναν χρόνο οι ώρες που βάζουν οι χειριστές είναι έξι ώρες τον μήνα οι παλαιοί χειριστές. οκτώ ώρες οι έμπειροι (αυτοί που έχουν περί τις 500 ώρες πτήσεως στο ενεργητικό τους) και 10 ώρες τον μήνα οι νέοι χειριστές.
Ειδικώς για τα F-16 block 52 οι ώρες είναι ακόμη λιγότερες λόγω και της ελλείψεως ανταλλακτικών, με τους τελευταίους δύο μήνες οι ώρες πτήσεως των χειριστών να ανέρχονται σε πέντε ώρες τον μήνα για τους παλαιούς χειριστές, εφτά για τους έμπειρους και εννιά για τους νέους.
Ένα εθνικό έγκλημα σε εξέλιξη
Δεν χρειάζονται ιδιαίτερες γνώσεις για να καταλήξει κανείς στο λυπηρό συμπέρασμα ότι μέσα στα αμέσως προσεχή χρόνια η ελληνική Π.Α, έπειτα από μία μακρά περίοδο ισχύος που αποκτήθηκε πανάκριβα, με χρήμα, πολύ κόπο και αίμα, από μια δύναμη με παγκόσμια αναγνώριση και καμάρι του έθνους θα καταλήξει σε μία Αεροπορία της σειράς και κυρίως χωρίς καμία ελπίδα για ανάκαμψη. Γιατί, ως γνωστόν, ό,τι χαλάει δεν ξαναφτιάχνεται… Και αυτό το πραγματικά εθνικό έγκλημα της καταστροφής της πραγματικής ασπίδας του έθνους, με τη μακρά παράδοση αριστείας και την ένδοξη Ιστορία, η κυβέρνηση εξακολουθεί «δυστυχώς και αυτή» να το ανέχεται, δεχόμενη παθητικά τις όλο και πιο έντονες περικοπές του αμυντικού προϋπολογισμού που επιβάλλει η τρόικα. Μία μικρή ερώτηση μόνο: Ο πρωθυπουργός της χώρας Αν. Σαμαράς δεν έχει κανέναν στρατιωτικό σύμβουλο της προκοπής, κυρίως κάποιον προερχόμενο από την Αεροπορία, να τον ενημερώσει τι σημαίνουν η υποβάθμιση σε τέτοιο βαθμό της Π.Α και οι επιπτώσεις της στο σύνολο του αμυντικού μηχανισμού της χώρας;
Ανεκπαίδευτοι και χωρίς πείρα οι πιλότοι που «σηκώνονται» για τις αναχαιτίσεις
♦ Υποχωρεί δραματικά και η ποιότητα, αφού οι «παλιοί» δεν μπορούν να μεταφέρουν τις γνώσεις στους νεότερους.
ΓΙΑ ΝΑ ΓΙΝΕΙ αντιληπτή η έκταση της ζημίας που προκαλείται στο αξιόμαχο της Π.Α, αρκεί να αναφερθεί ότι τα νατοϊκά στάνταρντ προβλέπουν 180-200 ώρες πτήσης τον χρόνο. Η σύγκριση είναι συντριπτικά εις βάρος των Ελλήνων ιπτάμενων, που πετούν κατά κατηγορία ιπταμένων (παλαιοί, έμπειροι, νέοι) 60-72 ώρες, 84-96 ώρες και 108-120 ώρες! Πέραν του περιορισμού των ωρών πτήσεως, υπάρχει ακόμη και μείωση της διάρκειας κάθε εξόδου, με μέγιστη διάρκεια τη μία ώρα πτήσεως, με συνέπεια να επέρχονται οι παρακάτω επιπτώσεις στη δεξιότητα των χειριστών.
Πρώτον, μειώνεται η εμπειρία σε συγκεκριμένες αποστολές και συγκεκριμένως σε αποστολές βομβαρδισμού σε ειδικά πεδία βολής, καθώς ο περιορισμός της διάρκειας πτήσεως δεν επιτρέπει την καθημερινή εξάσκηση των ιπταμένων απομακρυσμένων μονάδων. Το ίδιο συμβαίνει και σε αποστολές που συνδυάζουν διάρκεια πτήσεως οε χαμηλό ύψος πάνω από ξηρά και θάλασσα με είσοδο σε πεδίο βολής και επιστροφή στο αεροδρόμιο πάλι με χαμηλή πτήση.
Ομοίως, αποστολές που καλύπτουν όλον τον γεωγραφικό χώρο έτσι ώστε ο ιπτάμενος να είναι εξοικειωμένος με όλες τις ιδιαιτερότητες και τους περιορισμούς διαφορετικών περιοχών.
Δεύτερον, μειώνεται η εμπειρία των χειριστών των μοιρών αναχαιτίσεως εκ του γεγονότος ότι σημαντικός αριθμός ωρών πτήσεως αφιερώνεται κάθε μήνα σε πραγματικές αναχαιτίσεις τουρκικών αεροσκαφών, κάτι που λειτουργεί εις βάρος των εκπαιδευτικών αποστολών.
Και τούτο διότι οι πραγματικές αναχαιτίσεις αποτελούν' μία καλή ευκαιρία για εκπαίδευση, πλην όμως δεν καλύπτουν όλο το φάσμα των αποστολών που θα κληθούν να πραγματοποιήσουν οε περίπτωση πολέμου. Σημ.: Οι σημερινές αναχαιτίσεις γίνονται από μεγάλη απόσταση, αλλά σε περίπτωση πραγματικής εμπλοκής το αναπόφευκτο αποτέλεσμα του «ανακατέματος» (merge) μεγάλου αριθμού αεροσκαφών έχει ανάγκες και για άλλες δεξιότητες.
Τρίτον και λίαν σημαντικό, είναι το γεγονός ση η τεράστια πείρα των παλαιότερων ιπταμένων δεν μπορεί να μεταδοθεί στους νεότερους, με αποτέλεσμα αυτή να χαθεί σταδιακώς.
Στο όχι πολύ μακρινό παρελθόν (μέχρι πριν από 7-10 χρόνια), οι πολεμικές μοίρες διέθεταν τουλάχιστον 5-7 ιπταμένους με πείρα 2.500-3.000 ώρες πτήσεως. Στις σημερινές μονάδες η μέγιστη πείρα είναι της τάξεως των 1.800-2.200 ωρών, η οποία περιορίζεται σε 3-5 ιπταμένους, ενώ στα αμέσως επόμενα χρόνια το επίπεδο αυτό θα πέσει ακόμη πιο κάτω.
Ανοίγει (!) επικίνδυνα η ψαλίδα με τον στρατό της πάνοπλης Τουρκίας
♦ Τι δείχνει η ακτινογραφία των δυνάμεων που διαθέτουν οι γείτονες. Μόνο σε έναν χρόνο αύξησαν τους άνδρες που υπηρετούν κατά 11.982 άτομα, παράλληλα με τους υπερσύγχρονους εξοπλισμούς
Μόνον ανησυχία και προβληματισμό δημιουργούν τα στοιχεία που διέρρευσαν πριν από λίγες ημέρες για το εύρος του προσωπικού (στρατιωτικού και πολιτικού) των Τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων.
Ο προβληματισμός αυτός μεγαλώνει επικίνδυνα από το γεγονός ότι οι ΤΕΔ το τελευταίο χρονικό διάστημα, αλλά και στο μέλλον, εξοπλίζονται με σύγχρονα οπλικά συστήματα που απειλούν τις ισορροπίες στο Αιγαίο, εις βάρος φυσικά των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων, όπως κατ' επανάληψιν έχουν αναφέρει η «κυριακάτικη δημοκρατία» και η «δημοκρατία». Ειδικότερα, οι Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις (TSK: Turk Silahli Kuvvetleri), συμπεριλαμβανομένων των Χερσαίων (ΚΚΚ: Kara Kuvvetleri Komutanili), Ναυτικών (TDK: Turk Deniz Kuvvetleri), Αεροπορικών (THK: Τϋrk Ηaνa Κuvvetleri) Δυνάμεων, της Στρατοχωροφυλακής (Jandarma Genel Komutaniii) και της Ακτοφυλακής (Sahil Guvenlik Komutaniii), αριθμούν συνολικά 723.741 άτομα, εκ των οποίων οι 52.260 είναι πολιτικό προσωπικό (διοικητικοί υπάλληλοι, εργατοτεχνίτες κ.λ.π.).
Αυτά τα εξαιρετικά ενδιαφέροντα στοιχεία καταγράφονται σε μια μελέτη του Ινστιτούτου Αναλύσεων Ασφάλειας και Άμυνας (IΑΑΑ), σε συνεργασία με το έγκυρο ειδησεογραφικό αμυντικό σάιτ defence-point.gr.
Το προσωπικό
Σε ό,τι αφορά το στρατιωτικό προσωπικό όλων των προαναφερόμενων κλάδων, αυτό ανέρχεται συνολικά σε 671.481 άτομα, εκ των οποίων 208.401 άτομα είναι το επαγγελματικό προσωπικό. Το σύνολο του προσωπικού θητείας ανέρχεται σε 463.080 άνδρες εκ των οποίων οι 145.755 άνδρες υπηρετούν τη θητεία τους στη Στρατοχωροφυλακή. Τέλος, κατά τη διάρκεια ενός έτους, η συνολική οροφή των Τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων (TSK), συμπεριλαμβανομένων των Χερσαίων (ΚΚΚ), Ναυτικών (TDK), Αεροπορικών (ΤΗΚ) Δυνάμεων της Στρατοχωροφυλακής (Jantarma) και της Ακτοφυλακής (Sahil Guvenlik Komutaniii), αυξήθηκε από 711.759 σε 723.741, δηλαδή κατά 11.982 άτομα.
Ιδιαίτερη μνεία θα πρέπει να γίνει σε δύο Κλάδους των Τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων, τη Στρατοχωροφυλακή και την Ακτοφυλακή που παρουσιάζουν ειδικό ενδιαφέρον για τη χώρα μας. Η πρώτη, η Στρατοχωροφυλακή (Jandarma Genel Komutaniii), έχει πλέον μετατραπεί σε μία εντυπωσιακού μεγέθους, κατά βάση στρατιωτική δύναμη, η οποία επανδρώνεται από τουλάχιστον το 30% του συνολικού επαγγελματικού προσωπικού αλλά και του προσωπικού θητείας που διαθέτει η Τουρκία συνολικά.
Υπενθυμίζεται ότι για το 2013 η οροφή της ανέρχεται σε 211.185 άτομα, συμπεριλαμβανομένων και 3.603 πολιτικών υπαλλήλων. Αν και η υπέρμετρη ανάπτυξη τη» Στρατοχωροφυλακής έχει επηρεαστεί και από πολιτικές σκοπιμότητες, καθώς την τελευταία δεκαετία ο Κλάδος φαίνεται ότι χρησιμοποιήθηκε από τους ισλαμιστές ως «δούρειος ίππος» για την άλωση των άλλων Κλάδων (υπενθυμίζεται ότι ο στρατηγός Necdet Ozel, αρχηγός του Γενικού Επιτελείου των Τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων, έχει διατελέσει διοικητής Στρατοχωροφυλακής), που θεωρούνταν κάστρα του κεμαλισμού, εντούτοις έχει και σημαντικές, για τη χώρα μας, επιχειρησιακές συνέπειες.
Το Κουρδικό
Έχοντας ως κύρια αποστολή την αντιμετώπιση του κουρδικού αντάρτικου, ιδιαίτερα στις νοτιοανατολικές επαρχίες της Τουρκίας, το μέγεθος, η σύνθεση του προσωπικού (61.276 άτομα είναι το επαγγελματικό στρατιωτικό προσωπικό της), ο εξοπλισμός της και το αυξανόμενο επίπεδο επιχειρησιακής ικανότητας (αποτέλεσμα της μακρόχρονης εμπλοκής σε επιχειρήσεις) προοιωνίζονται ότι πολύ σύντομα -αν αυτό δεν έχει ήδη πλήρως επιτευχθεί- θα είναι απόλυτα έτοιμη και ικανή ώστε να αντιμετωπίσει την κουρδική απειλή χωρίς την εμπλοκή - συνδρομή των Τουρκικών Χερσαίων Δυνάμεων (ΚΚΚ). Αν μάλιστα συνυπολογιστεί ότι η Τουρκική Αστυνομία που σαφώς είναι επικεντρωμένη στα καθαρόαιμα αστυνομικά καθήκοντα, αριθμεί περί τους 228.000 άνδρες και γυναίκες, είναι αυτονόητο ότι, σε περίπτωση που απαιτηθεί η Στρατοχωροφυλακή μπορεί να αφοσιωθεί στο καθαρά στρατιωτικό επιχειρησιακό της έργο (αντιανταρτικές επιχειρήσεις, ασφάλεια ζώνης εσωτερικού κλπ.). Κατά συνέπεια οι ΚΚΚ διαθέτουν την ελευθερία προσανατολισμού και επικέντρωσης της συνολικής ισχύος τους όπου το επιθυμούν ή απαιτηθεί, εντελώς απερίσπαστες.
Όσον αφορά την Ακτοφυλακή (Sahil Guvenlik Komutaniii), παρά το μικρό σχετικά μέγεθος του ανθρώπινου δυναμικού της (5.492 άτομα συμπεριλαμβανομένων και 869 πολιτικών υπαλλήλων), εντούτοις αποτελεί μια υψηλού ποιοτικού επιπέδου δύναμη, αφού το 55,1 % του στρατιωτικού της προσωπικού είναι επαγγελματικό. Καθώς το ζήτημα των Αποκλειστικών Οικονομικών Ζωνών (ΑΟΖ) στην ευρύτερη περιοχή φαίνεται ότι έχει «ανοίξει» συνολικά, είναι προφανές ότι η Τουρκία μεθοδικά προετοιμάζει μια αστυνομική - (παρα)στρατιωτική δύναμη, ικανή να αναλάβει όλο το φάσμα των αποστολών αστυνόμευσης, επιτήρησης, έρευνας και διάσωσης.
Τεράστια δεξαμενή νέων κάτω των 30
Με βάση αυτό τα στοιχεία, που αφορούν το ανθρώπινο δυναμικό, είναι εμφανές ότι η Τουρκία συνεχίζει την ανάπτυξη των Ενόπλων Δυνάμεων της σε όλα τα επίπεδα, όχι μόνο ποιοτικά αλλά κα ποσοτικά (υπενθυμίζεται η αύξηση του συνολικού προσωπικού κατά 11.982 άτομα μέσα σε έναν χρόνο). Βέβαια αυτό είναι εφικτό λόγω της τεράστιας δεξαμενής ανθρωπίνου δυναμικού που διαθέτει αλλά και του νεαρού του πληθυσμού της. Με συνολικό πληθυσμό περί τα 80.000.000 (78.785.548 για το 2011 με βάση τα στοιχεία που έχουμε στη διάθεσή μας), το 26£% των αρρένων κατοίκων έχει ηλικία κάτω από 30 έτη, ενώ το20,6 % έχει ηλικία μεταξύ 30 και 64 ετών. Με εκτιμήσεις του 2008 οι Τούρκοι άρρενες μεταξύ 16 και 49 ετών ανέρχονται σε περισσότερα από 17.000.000!
Αυτή η νεαρής ηλικίας δεξαμενή ανθρώπινου δυναμικού επιτρέπει όχι μόνο τη συντήρηση, ανανέωση και αύξηση του επαγγελματικού στρατιωτικού προσωπικού (το 2013 ανέρχεται σε 208.401 άτομα), εφόσον απαιτηθεί ή μπορεί για οικονομικούς πρωτίστως λόγους να επιτευχθεί, αλλά και την απόδοση 463.080 ανδρών ως στρατεύσεων σε 15μηνη βάση (όση είναι, κατά μέσον όρο η διάρκεια της θητείας στην Τουρκία).
Υψηλή επάνδρωση σε καιρό ειρήνης
Σε σχέση με τα αριθμητικά δεδομένα, θα πρέπει να επισημανθεί και ένα άλλο φαινόμενο, το οποίο, εκ πρώτης όψεως, ίσως φαντάζει παράδοξο. Με βάση το στοιχεία του Διεθνούς Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών (NSS: International Institute for Strategic Studies) το 2011 (Military Balance 2012), οι εφεδρείες των Τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων ανέρχονται συνολικά σε 378.700 άτομα, δηλαδή μικρότερες κατά περίπου 22% από τους στρατευσίμους που υπηρετούν τη θητεία τους σε 15μηνη περίοδο. Εξ αυτών 258.700 αποτελούν τις εφεδρείες των Χερσαίων Δυνάμεων (ΤΚΚ), 55.000 των Ναυτικών Δυνάμεων (TDK), 65.000 των Αεροπορικών Δυνάμεων (ΤΗΚ) και 50.000 των παραστρατιωτικών, κυρίως δηλαδή της Στρστοχωροφυλακής.
Συγκρίνοντας τα αριθμητικά στοιχεία που αφορούν τις ενεργές και τις εφεδρικές δυνάμεις, εύκολα γίνεται αντιληπτό ότι για την απόκτηση της πολεμικής σύνθεσης οι Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις κινητοποιούν μικρό κλάσμα του ανθρώπινου δυναμικού που διαθέτουν. Η εξήγηση είναι εξαιρετικά απλή: Ήδη από τον καρό της ειρήνης βρίσκονται σε υψηλότατα ποσοστά επάνδρωσης, τα οποία σε πολλές περιπτώσεις φθάνουν το 100%!
Από τον Μάνο Ηλιάδη
(Κυρ.Δημοκρατία-13/1/2013)
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Τα σχόλια δημοσιεύονται με μια καθυστέρηση και αφού τα δει κάποιος από τη διαχείριση και όχι για λογοκρισία αλλά έλεγχο για: μη αναφορά σε προσωπικά δεδομένα, τηλέφωνα, διευθύνσεις ή υβριστικά μηνύματα ή δεσμούς (Link) με σεξουαλικό περιεχόμενο.
Τα σχόλια, οι απόψεις των σχολιαστών δεν απηχούν κατ' ανάγκη τις απόψεις του ιστολογίου μας και δεν φέρουμε καμία ευθύνη γι’ αυτά.